Zou houd je je wél aan je goede voornemens!
Ben Tiggelaar geeft een duidelijk antwoord op de vragen: ‘Hoe komt het dat mensen zich zo vaak niet aan hun eigen goede voornemens houden? Wat zijn de belangrijkste barrières voor verandering? En wat zijn praktische adviezen die wel werken?’ Veel mensen verwarren gedrag met wensen. “Gedrag is alles wat je kunt voordoen en nadoen”, zegt Tiggelaar. Als je iets wilt veranderen, moet je je concentreren op zichtbare, concrete acties en vooral op gewoontes en routines. ‘Balans tussen werk en privé’ is een wens. ‘Wekelijks een yoga-les volgen’ is gedrag.
Motivatie, capaciteit en omgeving
Gedrag wordt gestuurd door verschillende factoren. Een belangrijke factor is motivatie: de strijd tussen je plannen en ondermijnende krachten in je hoofd. Je wilt afvallen, maar je hebt ook zin in een koekje. Capaciteit is een tweede factor: kan iemand bepaald gedrag wel uitvoeren? Heeft jouw cliënt bijvoorbeeld voldoende geld om een complete anti-schimmelkuur af te ronden? Begrijpt hij of zij echt jouw advies? Tot slot is een positieve omgeving cruciaal, zowel fysiek als sociaal. In een schone, helder verlichte badkamer is het gemakkelijker om de voeten goed te verzorgen. Ondersteuning door een jonger familielid helpt daarbij ook.
Gedrag veranderen is moeilijk. Het schijnt bijvoorbeeld dat je meer dan dertig pogingen nodig hebt om te stoppen met roken. Automatismen houden gedragsverandering tegen. Het geheim is om van het nieuwe gedrag een automatisme te maken, door veel te oefenen. Het kan nodig zijn om het aanbrengen van anti-schimmelmiddelen daadwerkelijk te oefenen met cliënten. Andere belemmeringen om nieuw gedrag vol te houden zijn verliesaversie (goede verzorging kost tijd en geld) en een negatieve omgeving.
De ladder op
Aan de hand van zijn model ‘De ladder’ geeft Tiggelaar een programma om een gedragsverandering vol te houden. Stap 1 is: Kies je doel. Tiggelaar tipt:
- Kies een ontwikkeldoel in plaats van een prestatiedoel. Leren is gemakkelijker vol te houden, want het is geen probleem als je een keer een fout maakt. Zo’n ontwikkeldoel is: effectiever sociale media inzetten.
- Formuleer scherp waarom en waarvoor je dit doel kiest: wat is je motivatie?
- Heb je meer dan één doel, maak dan een helder prioriteitenlijstje.
Stap 2 is het formuleren van het nieuwe gedrag. Ook hierbij drie tips:
- Kies voor gedrag dat je leuk vindt, dat houd je langer vol dan iets dat je alleen belangrijk vindt. Gedrag waar je een hekel aan hebt (dagelijks iets op Instagram posten) kun je misschien uitbesteden aan iemand die dat wél leuk vindt.
- Formuleer het gewenste gedrag zo concreet en helder mogelijk. Gebruik tegen cliënten geen woorden als ‘af en toe’, maar ‘anti-schimmelmiddel aanbrengen moet twee keer per dag’. Tiggelaar noemt dit ‘duidelijke gedragsinstructies’: checklists en protocollen.
- Maak je eerste stappen zo simpel mogelijk. Wil je wekelijks een keer sporten? Trek dan ‘s ochtends je hardloopkleren aan. Grote kans dat je die dag daadwerkelijk gaat lopen.
Om gewenst gedrag vol te houden is ondersteuning, support, nodig. Dat is stap drie:
- Zorg dat je directe omgeving het gewenste gedrag makkelijk maakt. Geef je cliënt een gelamineerd stappenplan van de verzorgingsroutine mee.
- Bereid je voor op momenten van de waarheid, als je een terugval hebt bij stress. Als dit gebeurt, doe dan dat… Geef je klant bijvoorbeeld advies voor de voetverzorging tijdens vakantie, want dan gaat het vaak mis en het is moeilijk om na de vakantie de routine weer op te pakken.
- Zelfmonitoring geeft inzicht en een positieve boost als je ziet dat je je trouw aan je nieuwe gedrag houdt. Tiggelaar adviseert om niet de resultaten van het gedrag bij te houden, maar het gedrag zelf, zoals een ‘sticker’ bij iedere keer dat de klant een voeten crème gebruikt. Zo’n systeem zorgt er ook voor dat de cliënt de positieve ‘ketting’ minder snel zal doorbreken.
Therapietrouw heeft alles met gedrag te maken en het is een van de belangrijkste factoren voor succesvolle voetverzorging. Honderd procent resultaat lukt nooit, zegt Tiggelaar al aan het begin van zijn presentatie. Maar met zijn nuttige tips kun je wel zorgen voor meer therapietrouw en dus hogere cliënttevredenheid.